Nazywanie ulic

Z UMP

Spis treści 1 Standardy nazywania ulic 1.1 Zasady ogólne 1.2 Zalecenia 1.3 Wyjątki 1.4 Nazwy niepotrzebne przy szukaniu 1.5 Niepewne 1.6 Zagranica 1.6.1 Czechy 1.6.2 Litwa 2 Skróty 3 Sprawdzanie pisowni 3.1 pisownia w całym rejonie 3.2 pisownia i kompletność spisu ulic w danym mieście

Standardy nazywania ulic

Aby mapa była łatwa, przyjemna i pożyteczna, powinna być jednolita i przejrzysta. Chyba nie trzeba nikomu tłumaczyć, dlaczego jest to szczególnie ważne w przypadku nazywania ulic i dróg. Tak więc, aby uniknąć problemów podczas wyszukiwania, należy się stosować do poniższych zasad:

Zasady ogólne

• Uwaga wiodąca 1: piszemy po polsku tak, jak chcemy to usłyszeć (!) od odbiornika. Nie stosujemy skrótów, bo czytający odbiornik najczęściej nie potrafi ich rozwinąć. Dziwnie będzie brzmiało "dojedź do jy słowackiego" albo "skręć w ply Słoneczny". Uwaga: możliwe, że czytający odbiornik będzie sobie radził z popularnymi skrótami, jednak wciąż raczej stosujemy rozwinięcia.
• Uwaga wiodąca 2: jeśli ulica ma nazwę dwuczłonową (Świętego, aleja, rondo, albo po prostu Obrońców Monte Cassino) to będzie można ją odnaleźć wpisując dowolny wyraz z ogonkiem lub bez (czyli albo wpisując Obronc, albo Monte, albo Cass). Nie ma żadnej potrzeby dziergania "Label2=Mikołaja, Świętego", "Label2=Słoneczny, plac"

1. Używamy pliterek oraz Dużych i małych literek zgodnie z zasadami polskiej ortografii
   • Długa ale nie długa i nie DLUGA
2. Nie piszemy ulica Jakaś. Gdy w nazwie ulicy/drogi występuje inne określenie (aleja, rondo, plac, osiedle, park, skwer, zaułek itd.) i jest to nazwa pospolita, piszemy wtedy pełny wyraz oraz stosujemy się do zasad pisowni: "aleja, rondo, plac, osiedle, trakt" piszemy mała literą, natomiast Aleje (i wszystko co jest w liczbie mnogiej) oraz nazwy własne już wielką:
   • rondo ONZ, skwer Lotników itd.
   • aleja Wilanowska i Aleje Ujazdowskie, a nie Aleja Wilanowska, nie Al. Wilanowska, nie al. Wilanowska
   • osiedle Widok a nie Osiedle Widok i nie os. Widok
   • pasaż Englerta, ale Pasaż Ursynowski; most Poniatowskiego ale Most Grunwaldzki
3. Gdy patronem ulicy jest człowiek, ulicę nazwać należy tylko jego nazwiskiem (imię, tytuł, stopień i inne takie rzeczy pomijamy). Oczywiście przydomki i integralne tytuły stosujemy bez ingerencji. Mamy więc:
   • Plater, a nie Emilii Plater
   • Sobieskiego, a nie Jana III Sobieskiego
   • Maczka, a nie Generała Maczka
   • Wyszyńskiego, a nie Kardynała Stefana Wyszyńskiego
   • Kraińskiego, a nie Księdza Kraińskiego czy ks. Kraińskiego
   • Księcia Janusza, Królowej Jadwigi, Księdza Robaka, Bolesława Chrobrego, Władysława Warneńczyka, Zbyszka z Bogdańca, Dzidka Warszawiaka itd.
4. Gdy patronem ulicy jest jakiś święty/błogosławiony/biskup, który jest znany tylko z imienia, należy wtedy dać temu wyraz w nazwie ulicy jak poniżej:
   • Świętego Augustyna
   • Świętej Gertrudy
   • błogosławionego Ładysława z Gielniowa
   • biskupa Tomasza I
   • uwaga (zmiana 06.2010): forma skrótowa (św., błog) nie jest preferowana ze względu na komunikaty głosowe - TTS nie umie rozróżnić po imieniu, której formy (Świętego/Świętej) powinien użyć
5. Gdy patronem ulicy jest święty/błogosławiony, ale znany zarówno z imienia i nazwiska, wtedy używamy po prostu nazwiska, np:
   • Bosko a nie Świętego Jana Bosko
   • Kolbe albo Kolbego a nie Świętego Maksymiliana Marii Kolbe
6. Gdy patronem ulicy jest rodzeństwo, bracia, siostry, małżeństwo itd, piszemy obie nazwy wielką literą:
   • Braci Polskich a nie braci Polskich
   • Braci Gierymskich a nie braci Gierymskich
   • Rodzeństwa Scholl a nie rodzeństwa Scholl
7. Gdy patronem ulicy jest król/królowa u która nie posiada pełnego imienia i nazwiska tylko imię i przydomek, używamy obu wyrazów, np: Zygmunta Starego, Bolesława Chrobrego, Władysława Łokietka. Wyjątki:
   • Sobieskiego a nie Jana III Sobieskiego
   • Wiśniowieckiego a nie Michała Korybuta Wiśniowieckiego
   • Batorego a nie Stefana Batorego
   • Leszczyńskiego a nie Stanisława Leszczyńskiego
8. W przypadku nazwisk dwuczłonowych typu Skłodowskiej-Curie, Grota-Roweckiego, Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej nic nie trzeba kombinować, bo w momencie kompilacji źródeł tymczasowo myślnik jest zamieniany na spację, i wyrazy są traktowane oddzielnie. Docelowo łącznik w nazwach będzie podczas tworzenia spisów traktowany jak spacja automatycznie, dzięki temu będzie można bez problemu znaleźć ulice po wpisaniu dowolnego członu nazwiska, ale wypisane ono będzie z myślnikiem.
9. Gdy nazwa ulicy jest skrótem np: ONZ, ZHP, POW, wtedy nazywamy ulicę po prostu skrótem (nie stosujemy kropek po literkach), albo jeśli wolimy nazwać ja całą nazwą, wtedy koniecznie trzeba dodać w Label2 skrót bez kropek np:
   • Label=Polskiej Organizacji Wojskowej, Label2=POW
   • Label=Organizacji Wolność i Niepodległość, Label2=OWN
10. Liczebniki:
    1. Liczby w datach należy zapisać używając cyfr (bez kropki, [1]) oraz pominąć końcówkę -go, czyli 3 Maja a nie Trzeciego Maja ani 3-go Maja
    2. Liczby porządkowe w nazwach ulic pisze się bez kropki i bez końcówek: 20 Straconych a nie 20. Straconych ani 20-tu Straconych, warto dodać formę słowną Label2=Dwudziestu Straconych
    3. "pierwszej armii" zapisujemy rzymskimi: "I Armii WP"
    4. o pisowni rocznic czytaj niżej
11. Drogi z numerami opisujemy używając tylko Label (nie ma wymogu ręcznego dorabiania Label2 bez numeru), na przykład
    • Label=~[0x2d]8 Białostocka
    • 0x2e dla dwucyfrowych, 0x2f dla trzycyfrowych<\n>.

Zalecenia

1. Ulice 1000-lecia, 500-lecia, 25-lecia, XX-lecia zapisujemy w sposób, jaki widnieje na oficjalnych tabliczkach czy mapkach miasta. Warto jednak ułatwić zadanie potencjalnym szukaczom i dodać jako Label2 i Label3 inne możliwe formy zapisu tej nazwy:
   • Jeśli ulica to 1000-lecia, to dodajmy do Label2=Tysiąclecia (i na odwrót).
   • Jeśli ulica to XX-lecia, to dodajemy Label2=Dwudziestolecia, Label3=20-lecia
   • Wygląda na to, ze końcówka 'lecia' w nazwach typu 20-lecia, 50-lecia, 1000-lecia powinna być pisana małą literą, dlatego zalecana nazwa to 1000-lecia a nie 1000-Lecia.
   • Według poradni językowej PWN ([2]): "W złożeniach rzeczownikowych można stosować cyfry arabskie lub rzymskie, przy czym te ostatnie ograniczamy do liczb mniejszych niż 39" Piszemy zatem np:
     • XX-lecia lub 20-lecia
     • XXXIX-lecia lub 39-lecia
     • 40-lecia, a nie: XL-lecie
     • 1100-lecia, a nie: MC-lecie"
2. Ulice z dwoma nazwami. Zdarza się czasami, że ulica ma dwie nazwy które są stosowane jednocześnie, przy czym jedna z nich jest nazwą oficjalną a druga historyczną. W tym przypadku zaleca się stosowanie poniższego schematu:
   • Label=nazwa oficjalna
   • Label2=nazwa oficjalna
   • Label3=nazwa historyczna

Wyjątki

Zasadę nie stosowania imion można złamać, gdy dany zbitek funkcjonuje w lokalnej społeczności jako jeden wyraz, np. Wita Stwosza wymawiana jest przez tambylców jako Witastwosza. Takich wyjątków powinno być jak najmniej.

• Wita Stwosza
• Sue Ryder
• Leonarda da Vinci (???) (występuje we Wrocławiu i Gliwicach, według GUS tylko Vinci jest nazwiskiem)

co bardziej kontrowersyjne:

• Emilii Plater
• Stefana Batorego, Jana III Sobieskiego
• błog. Edyty Stein
• Piotra Skargi
• Jacka Soplicy {?}
• Stanisława Augusta (???)

CDN.

Nazwy niepotrzebne przy szukaniu

Części lub całe nazwy "niewłaściwe" (dojazd do sklepu, kierunek na rozjazdach) które mogą być wypisywanie przez odbiornik, ale nie ma sensu ich wyszukiwać, umieszczamy po jednej spacji w nawiasach klamrowych {}. Jeżeli występuje tekst tylko w nawiasach to nie dajemy spacji.

• Label=Górczewska {stara}
• Label={do Auchan}
• Label={tunel}

Odbiornik nawiasy klamrowe {} najczęściej zamieni na okrągłe ().

UWAGA: Odbiorniki, które potrafią czytać nazwy ulic (TTS) średnio radzą sobie ze skrótami literowo-numerycznymi w takich klamrach, typu {M1} lub {ST1} (czyta: "nawias klamrowy otwierający em jeden nawias klamrowy zamykający"). Dlatego zamiast "{M1}" piszemy "{Centrum M1}", zamiast "{ST1}" - "{Stacja ST1}" itp.

Niepewne

Jeśli nie jest pewny (sprawdzony w terenie) przebieg danej ulicy albo nazwa kawałka lub całości, oznaczamy to znakiem zapytania. Ale żeby wyszukiwanie takiej ulicy zadziałało intuicyjnie, znak powinien się oddzielać od nazwy właściwej, i w dodatku nie musi być sam w sobie wyszukiwany. Łącznie więc stosować powinno się zapis

• Label=Piaskowa {?}

Proszę zwrócić uwagę na odstęp między nazwą a nawiasem.

Zagranica

Czechy

Raczej bez imion, ale nie razi jak są. Uwaga, potocznie odmieniają. Np. ulica doktora Józefa Beneše -> bydlim na Benešovce, na Benešce.

Litwa

Bez imion, ale dodając "gatve" (ulica).

Skróty

Niestety, skracanie było dopuszczone z nadzieją, że będzie je obsługiwał TTS. Ponieważ szanse na to zmniejszyły się do zera, wracamy do zapisów pełnych form (plac, Świętego, itd.)

Ulice

Nazwa długa	A tak można skracać	Tak nie zapisuj
aleja	al.	al. Jerozolimskie
plac	pl.	{?}
Armii Krajowej	AK
Wojska Polskiego	WP
Państwa Polskiego		PP
Pułku Piechoty		PP

Sprawdzanie pisowni

czyli co robić w długie zimowe wieczory ;-)

pisownia w całym rejonie

Wszystkie nazwy ulic i dróg z danego UMP-Cośtam są zbierane do jednego pliku, gdzie w miarę łatwo je przejrzeć i znaleźć grubsze błędy (pisownia bez ogonków, dużymi literami, co wyraźniejsze literówki). Pliki są tu. Podobnie jest robiona zbiorcza lista nazw w całej Polsce, ale jest dużo trudniejsza do przeglądania (bo dłuższa - ponad 25 tysięcy linii) i do poprawiania (bo trzeba skakać między katalogami).

pisownia i kompletność spisu ulic w danym mieście

Za wzorzec uznajemy Teryt.

Część miast jest analizowana automatycznie, po każdej kompilacji, a wyniki prezentowane są tutaj. Jeśli chcesz dołączyć swoje miasto, napisz do Alf/red/a.

• nasze dane są pobrane z GUS-u na wiosnę 2009 - jawne i udostępniane bezpłatnie wszystkim, wyszukiwarka
• ściągamy odpowiednie miasto z przetworzonego nieco spisu
  • guzik Download .csv
  • otwórz w Open Office, kodowanie Unicode (UTF-8), rozdzielenie przecinkami
  • zamień (Ctrl+F) "ul." na pusty napis
  • zamień inne skróty z kolumny A na pełne formy (nie trzeba: pl. al.?)
  • pomiń imiona, tytuły i inne niepotrzebne dane z kolumn A i B, a to co istotne (zgodnie z zasadami) przepisz na początek kolumny C (uwaga na niespodzianki, np. "Jana Sobieskiego" i "Stefana Batorego")
  • sprawdź!
  • zaznacz kolumnę C, skopiuj i wklej do notatnika, który już nagra "samo mięsko"
  • posortuj, nagraj (nazwa np. gus-miasto), zamów automatyczne porównywanie.
• samemu porównujemy
  • robimy spis ulic danego miasta z cvs'a - bez tabliczek numerów dróg, posortowana:

plik=cvs-miasto
grep ^Label MIASTO.ulice.txt | grep -v \{ | tr '\271\234\237\245\214\217' '\261\266\274\241\246\254' | cut -f 2 -d "=" | sort | uniq > $plik
grep ^~.0x2 $plik | cut -f 2-9 -d " " > $plik-1; grep -v ^~.0x2 $plik >> $plik-1
sort $plik-1 | uniq > $plik
rm $plik-1

• • porównujemy

diff gus-miasto cvs-miasto | grep -e [\<\>] | gawk '{sub(/> /,"\t> ");print}' > brak-miasto

• na skróty: w tym katalogu są generowane na bieżąco wyciągi z braków w niektórych miastach.